مدیریت بحران در سوانح و امدادرسانی سریع یکی از مهمترین مسائل در هنگام مواجه با حادثه است. با کمک جزئیات نقشه های GIS پیدا کردن بهترین مسیر با کوتاه ترین زمان برای نیروهای امداد و آمبولانس‌ها امکان پذیر خواهد بود.
سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS چیست؟
سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS (Geographic information system) برای ذخیره، بازیابی، مدیریت، نمایش و تجزیه و تحلیل انواع داده های جغرافیایی و فضایی طراحی شده است. تکنولوژی GIS با جمع آوری و تلفیق اطلاعات پایگاه داده ها، به وسیله تصویر سازی و استفاده از آنالیز های جغرافیایی، اطلاعاتی را برای تهیه نقشه‌ها فراهم می‌سازد. این اطلاعات به منظور واضح تر جلوه دادن رویدادها ، پیش بینی نتایج و تهیه نقشه‌ها به کار گرفته می‌شوند. در چنین سیستمی میتواند بسته به نیازهای مختلف (مانند مطالعات زیست محیطی، برنامه ریزی شهری و شهرداری، خدمات ایمنی شهری، مدیریت حمل و نقل و ترافیك شهری، مدیریت ناوگان و..) از لایه های مورد نیاز استفاده کرد.
کاربرد GIS در مدیریت ناوگان:
هدف از ایجاد سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مدیریت حمل و نقل شهری ، تشکیل یک پایگاه اطلاعاتی مرتبط با حجم ترافیک، محدودیت سرعت راه ها، محل وقوع تصادفات و … سامانه اطلاعات مکانی است. در زمینه مدیریت ناوگان با اضافه کردن GIS به نقشه های خاصی که ارگانها و شرکتها تهیه کرده اند، میتوان شرایط بهتری برای مدیریت فراهم کرد.
برخی از کاربردهای GIS در حمل و نقل و ترافیک شهری عبارتند از:
با استفاده از نقشه حجم تردد معابر شهری، می توان وضعیت عبور و مرور وسائل نقلیه را مشخص کرد و با تحلیل این داده ها میتوان محل های نصب دوربین های کنترل ترافیک را به منظور کاهش و مدیریت ترافیک در معابر تعیین کرد.
با استفاده از تجزیه و تحلیل داده ها در سیستم GIS می توان مناطق حادثه خیز برای خودرو ها و عابرین پیاده را مشخص کرد و برای کاهش و یا رفع دلایل حوادث اقدامات اساسی انجام داد.
سیستم هوشمند حمل و نقل (دوربین های دیجیتال، سیستم های موقعیت یاب GPS و الگوریتم های هوشمند ( با کمک نقشه های GIS امروزه راهکارهایی را برای بهبود وضعیت ترافیک، افزایش ایمنی و کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا فراهم می آورد.
با سیستم GIS میتوان عملیات تحلیل عبور و مرور و حمل و نقل را نیز انجام داد. یکی از این تحلیل‌ها جستجو در شبکه راه‌ها و مسیرها و یافتن بهترین مسیر در این شبکه است. که با استفاده از الگوریتم‌های مسیریابی انجام می‌شود.
از کاربردهای این سامانه میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
مدیریت حمل و نقل: میتوان با مجهز نمودن وسایل نقلیه و با استفاده از یک نرم افزار کامپیوتری، موقعیت و مسیر پیمایش تجهیزات مختلف اعم از زمینی، هوایی و دریایی را مشاهده و ردیابی نمود.
مدیریت ترافیک: در بسیاری از کشورهای توسعه یافته برای کمک به امر ترافیک، خودروها به سامانه GPS مجهز می‌باشند. این سامانه بوسیله یک صفحه نمایشگر نه تنها موقعیت خیابان‌ها و بزرگراه‌ها را نمایش می‌دهد، بلکه برخی از آنها به وسیله صوت، راننده را از وضعیت موجود با خیر می‌سازد.
تعیین بهینه ترین مسیر در سیستم GIS در سوانح: مدیریت بحران در سوانح و امدادرسانی سریع یکی از مهمترین مسائل در هنگام مواجه با حادثه است. با کمک جزئیات نقشه های GIS پیدا کردن بهترین مسیر با کوتاه ترین زمان برای نیروهای امداد و آمبولانس‌ها امکان پذیر خواهد بود. یکی از مهمترین امکانات GIS ارتباط با سامانه GPS است، چرا که ترکیب این دو سامانه شرایط را برای انتخاب بهترین مسیر و مدیریت زمان در عملیات امداد و نجات فراهم میکند.
دیگر کاربردهای سامانه GIS
از سامانه اطلاعات مکانی برای طرح‌های زیر نیز میتوان استفاده نمود:
نشان دادن موقعیت نصب علایم کنترل ترافیک و پیشنهاد موارد لازم جهت نصب علایم جدید
بررسی علامت گذاری و خط‌کشی راه‌ها
بررسی سامانه روشنایی راه‌ها
بررسی مسیر راه آهن شهری
بررسی موقعیت تأسیسات شهری از قبیل دریچه‌های واقع در راه‌ها
امروزه با توجه به هزینه مناسب استفاده از سامانه موقعیت یاب جهانی، بسیاری از سازمان‌ها و شرکتها از این سامانه جهت مرتفع کردن نیازهای خود بهره میگیرند.